Παιδεία στα ΜΜΕ
<‘Σελίδα 1: Ροδόλφος Μορώνης: Η παιδεία στα ΜΜΕ έχει στόχο τη δημιουργία συνειδητών καταναλωτών’>
Στόχο έχει να διδαχθούν τα παιδιά να προσεγγίζουν κριτικά το περιεχόμενο των μέσων ενημέρωσης στην καθημερινή τους ζωή και να γίνουν σκεπτόμενοι καταναλωτές.
Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2002 στη Μεγάλη Βρετανία και έκτοτε εφαρμόζεται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα, ξεκινά με ένα εκπαιδευτικό τεύχος που αφορά στη διαφήμιση και κυκλοφορεί με τον τίτλο «Δες τη διαφήμιση… έξυπνα!».
Προσαρμόστηκε για τα ελληνικά δεδομένα και την πρωτοβάθμια εκπαίδευση χάρη στην πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων (ΙΟΜ) και της Ένωσης Εταιριών Διαφήμισης και Επικοινωνίας Ελλάδος (ΕΔΕΕ) σε συνεργασία με το τμήμα επικοινωνίας, μέσων και πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου. Έχει την υποστήριξη της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας – Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Mπορεί επίσης να ενταχθεί σε προγράμματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Ροδόλφος Μορώνης: Η παιδεία στα ΜΜΕ έχει στόχο τη δημιουργία συνειδητών καταναλωτών
Ο Πρόεδρος και Διευθυντής του Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων, Ροδόλφος Μορώνης, εξηγεί τους λόγους που οδήγησαν σε αυτήν την πρωτοβουλία και τους στόχους που μπαίνουν. Όπως λέει, το ενδιαφέρον της εκπαιδευτικής κοινότητας για το πρόγραμμα, είναι ήδη μεγάλο.
Marketing Week: Ποιοι είναι οι στόχοι που θέτει το ΙΟΜ με την έναρξη του προγράμματος Media Smart;
Ροδόλφος Μορώνης: Οι στόχοι του Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων δεν διαφέρουν από τους στόχους της Πολιτείας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Ο πολλαπλασιασμός των μέσων στα οποία εκτίθεται καθημερινά ο σύγχρονος άνθρωπος καθιστά αναγκαία την ικανότητα πρόσληψης, κατανόησης και ερμηνείας των μηνυμάτων που αυτά εκπέμπουν. Απαιτεί ακόμη την ικανότητα δημιουργίας μηνυμάτων στις «γλώσσες» των μέσων, αν δεν θέλουμε πολίτες – παθητικούς δέκτες.
Marketing Week: Για ποιους λόγους η αρχή της εκπαίδευσης γίνεται με τη διαφήμιση;
Ροδόλφος Μορώνης: Η εκπαίδευση, όπως την ονομάζετε, η «παιδεία στα ΜΜΕ», δεν αρχίζει με τη διαφήμιση. Ούτε τελειώνει μ’ αυτήν. Απλώς ο τομέας της διαφήμισης μας δίνει τη δυνατότητα, χάρη στο Media Smart και την κοινωνική ευαισθησία της ΕΔΕΕ, να έχουμε γρήγορα αυτό που θα ονομάζαμε εποπτικό υλικό στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η «Παιδεία στα ΜΜΕ» έχει ως στόχο τη δημιουργία συνειδητών καταναλωτών των μέσων και όχι των προϊόντων/αγαθών. Σκοπός είναι να μάθουμε να διαβάζουμε, να ακούμε ή να βλέπουμε ειδήσεις, να αναγνωρίζουμε τις διαφορετικές «γλώσσες» των μέσων και να αντιμετωπίζουμε κριτικά το περιεχόμενό τους.
Marketing Week: Έχετε μέχρι στιγμής κάποια στοιχεία για το πώς είδαν την πρωτοβουλία δάσκαλοι και γονείς;
Ροδόλφος Μορώνης: Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε σε Σχολικούς Συμβούλους της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης κατά τη διάρκεια δύο ημερίδων στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Τις ημερίδες που οργανώθηκαν από το Υπουργείο Παιδείας, τη Γ.Γ. Επικοινωνίας και το ΙΟΜ παρακολούθησαν περισσότεροι από 750 σχολικοί σύμβουλοι απ’ όλη την Ελλάδα. Από τις συζητήσεις που έγιναν αλλά και από την αλληλογραφία που φτάνει συνεχώς στο ΙΟΜ, συμπεραίνουμε πως το ενδιαφέρον της εκπαιδευτικής κοινότητας είναι μεγάλο και ουσιαστικό. Ζητούν ήδη περισσότερες πληροφορίες και τη συνδρομή του Ινστιτούτου στη διαμόρφωση ενός προγράμματος διδασκαλίας του αλφάβητου των μέσων.
Υπάρχει λοιπόν κατ’ αρχήν πρόθεση να περιληφθεί η «Παιδεία στα ΜΜΕ» στη ευέλικτη ζώνη της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Ήδη αναμένεται η έγκριση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για το εποπτικό υλικό που σχετίζεται με τη «διδασκαλία» της διαφήμισης.
Πρέπει να σημειώσω εδώ πως το ενδιαφέρον της εκπαιδευτικής κοινότητας είχε εκδηλωθεί ήδη από το 2007, όταν το Ινστιτούτο διοργάνωσε ημερίδα με τίτλο «Το Αλφάβητο των Μέσων και η Διδασκαλία του». Δεν πρέπει να παραλείψω τη συμβολή και του Εργαστηρίου Εφηρμοσμένης Ψυχολογίας του τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου με το οποίο συνεργάζεται το Ινστιτούτο.
Marketing Week: Πιστεύετε ότι οι εκπαιδευμένοι καταναλωτές αποτελούν καλύτερο κοινό; Για ποιους λόγους;
Ροδόλφος Μορώνης: Αυτό που πιστεύω είναι ότι το εκπαιδευμένο κοινό είναι το καλύτερο κοινό. Το πρόγραμμα που συζητάμε δεν «εκπαιδεύει καταναλωτές». Τη δουλειά αυτή την κάνουν τα μέσα και, βεβαίως, η διαφήμιση. Το Media Smart εντάσσεται στο πλαίσιο της «Παιδείας στα ΜΜΕ» και καλύπτει έναν μόνον τομέα από τους πολλούς του προγράμματος. Σίγουρα όχι το μοναδικό αλλά σίγουρα έναν απ’ αυτούς που απαιτούν μεγαλύτερη προσοχή, αφού τα μέσα και η διαφήμιση επηρεάζουν από την οικονομία ως τον τρόπο ζωής μας.
<‘here’>
<‘Σελίδα 2: Μανόλης Παπαπολύζος: Λύση είναι η παιδεία και όχι η αύξηση των περιορισμών’>
Μανόλης Παπαπολύζος: Λύση είναι η παιδεία και όχι η αύξηση των περιορισμών
Ο Πρόεδρος της Ένωσης Εταιριών Διαφήμισης & Επικοινωνίας Ελλάδος, Μανόλης Παπαπολύζος, εξηγεί τους λόγους που οδήγησαν την ΕΔΕΕ να αγκαλιάσει άμεσα το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Όπως λέει, η σωστή παιδεία αυξάνει τη εμπιστοσύνη του κοινού στη λειτουργία της επικοινωνίας, γεγονός που μόνον θετικό μπορεί να είναι για τον κλάδο.
Marketing Week: Σε τι ακριβώς συνίσταται η συμμετοχή της ΕΔΕΕ στο συγκεκριμένο πρόγραμμα;
Μανόλης Παπαπολύζος: Όπως γνωρίζετε, το Media Smart είναι ένα διεθνές πρόγραμμα. Εφαρμόζεται ήδη σε αρκετές χώρες στην Ευρώπη με μεγάλη επιτυχία. Η ΕΔΕΕ, στο πλαίσιο της κοινωνικής της ευθύνης, πήρε την πρωτοβουλία να οργανώσει την προσαρμογή του συγκεκριμένου προγράμματος στα ελληνικά δεδομένα. Αυτό σημαίνει ότι αναζήτησε τους κατάλληλους συμμάχους τόσο από την πλευρά του κράτους και τους υπόλοιπους φορείς και προσέφερε την οργάνωσή της ώστε να υλοποιηθεί αυτό το project.
Marketing Week: Πώς είδατε αυτήν την πρωτοβουλία; Θεωρείτε ότι έχει να προσφέρει κάτι στον κλάδο της επικοινωνίας;
Μανόλης Παπαπολύζος: Ο κλάδος της επικοινωνίας είναι εξαιρετικά ευάλωτος σε προστατευτισμό. Είναι χαρακτηριστικό το εξής παράδειγμα: Πριν από 15 περίπου χρόνια ένα παιδάκι πνίγηκε από ένα παιχνιδάκι που βρισκόταν μέσα σε ένα ζαχαρώδες σκεύασμα.
Το κράτος αντί να απαγορεύσει την κυκλοφορία του εν λόγω σκευάσματος, απαγόρεψε την επικοινωνία του… Η πρώτη φορά που αναφέρθηκα στο Media Smart ήταν πριν από ένα περίπου χρόνο, στα πλαίσια μια ημερίδας της ΓΓΕ σχετικά με τα παιδιά και τα ΜΜΕ. To Media Smart είναι η δική μας απάντηση σε όσους βλέπουν λύσεις μόνο σε νέους περιορισμούς.
Αντίθετα, το Media Smart κινείται στη λογική της κινεζικής παροιμίας: «Αν μένεις δίπλα στον ωκεανό είναι καλύτερα να μάθεις να κολυμπάς παρά να κτίσεις ένα τείχος γύρω από το σπίτι σου». Ο,τιδήποτε λοιπόν κάνουμε που εκπαιδεύει τον καταναλωτή έτσι ώστε να καταλαβαίνει καλύτερα τη λειτουργία της επικοινωνίας, προσφέρει σημαντικά στον κλάδο και ως ασπίδα προστασίας από συγκυριακές αποφάσεις αλλά και αυξάνει την εμπιστοσύνη του κοινού στη λειτουργία της επικοινωνίας.
Marketing Week: Υπάρχει γνωστικό κενό γύρω από τη διαφήμιση και την επικοινωνία στην Ελλάδα;
Μανόλης Παπαπολύζος: Επειδή η διαφήμιση και η επικοινωνία φαίνονται πολύ προσιτά σε όλο τον κόσμο, όλοι πιστεύουν ότι γνωρίζουν τα μυστικά τους. Άλλωστε, όλοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο διαφημίζουν αυτό που προσφέρουν. Είναι υποχρέωσή μας, να μιλάμε οι ίδιοι για τον εαυτό μας, για τη δουλειά μας, ώστε να βοηθήσουμε το ευρύ κοινό να καταλάβει, ότι τα μηνύματα που φτάνουν σε αυτούς, είναι προϊόν έρευνας, ανάλυσης, στοχευμένης στρατηγικής, ταλέντου και πολλής σκέψης εξειδικευμένων ανθρώπων.
Η ΕΔΕΕ έχει ως αντικείμενο να προάγει την εικόνα του κλάδου και εργάζεται γι’ αυτόν το σκοπό, μέσα από προγράμματα όπως το Media Smart, μέσα από τη συμμετοχή της σε όργανα αυτοδέσμευσης όπως το Συμβούλιο Ελέγχου Επικοινωνίας, μέσα από τις εκδηλώσεις της όπως τα Ermis Awards… Σίγουρα έχουμε αρκετή δουλειά να κάνουμε ακόμα. Αλλά είμαστε σε καλό δρόμο…
Γιατί ο… Σάκης Ρουβάς παίζει σε διαφημίσεις;
«Δείτε μια διαφημιστική ταινία. Όποτε αλλάζει το πλάνο, χτυπήστε παλαμάκια. Πώς είναι ο ρυθμός της ταινίας; Ταιριάζει με τη μουσική; Ποια προϊόντα έχουν πιο γρήγορο ρυθμό στις διαφημίσεις τους;» Ακούγεται αυτονόητο. Πόσοι όμως το έχουμε σκεφθεί;
Τα παλαμάκια στην εναλλαγή των πλάνων είναι ένα από τα ευρήματα του Media Smart. Μέσα από τις δραστηριότητές του, οι μαθητές σκιτσάρουν δικά τους στόριμπορντ, παρουσιάζουν τα σλόγκαν τους, καταγγέλλουν τις αντιδεοντολογικές διαφημίσεις, κάνουν σημειολογικές αναλύσεις -ναι, κάνουν- καταλαβαίνουν γιατί οι Men in Black φορούν Ray-Ban και ο Ρουβάς παίζει σε διαφημίσεις.
Το Media Smart παρουσιάζει τη διαφήμιση πολύπλευρα, δημιουργικά, ως κομμάτι της ζωής μας. Βοηθάει τα παιδιά να την κατανοήσουν σε βάθος και να την προσεγγίσουν κριτικά ενώ ακολουθεί τις αρχές της διαθεματικότητας και της ενεργού μάθησης.
Γι’ αυτό και του αξίζει το χειροκρότημα».
Ζωζέτα Μηλιοπούλου, Ph.D. Σύμβουλος επικοινωνίας, Επιστημονικός συνεργάτης του Παντείου Πανεπιστημίου
Ένα νέο παράδειγμα εκπαίδευσης
Ως εκπαιδευτική δράση, το πρόγραμμα Media Smart έρχεται να συνεισφέρει σε μια εποχή κατά την οποία ο υπεύθυνος πολίτης – καταναλωτής αποτελεί τον πιο δημιουργικό παράγοντα κοινωνικής αλλαγής.
Παράλληλα, είναι ένα πρόγραμμα πρότυπο για τη συνέργεια μεταξύ του ιδιωτικού, του δημόσιου αλλά και του εκπαιδευτικού τομέα. Οι τρεις αυτοί τομείς αναλαμβάνουν από κοινού ένα έργο, που και για τους ίδιους συνιστά δράση υπευθυνότητας αλλά και συνεισφέρει στην αγωγή των νέων παιδιών στα μέσα ενημέρωσης και στη διαφήμιση, ώστε μεγαλώνοντας να μπορούν να διεκδικήσουν από νωρίς το ρόλο του ενεργού και συνειδητού πολίτη.
Ταυτοχρόνως, το Media Smart προτείνει ένα νέο παράδειγμα εκπαίδευσης, που συνδυάζει τη βιωματική μάθηση, το παιχνίδι αλλά και τις νέες τεχνολογίες.
Μπέτυ Τσακαρέστου, Επίκουρος Καθηγήτρια, Πάντειο Πανεπιστήμιο
<‘here’>