Η περίπτωση του τέως Προέδρου της Κομισιόν είναι μία μόνον από εκείνες ευρωπαίων θεσμικών λειτουργών που μεταπηδούν στον ιδιωτικό τομέα μετά τη λήξη της θητείας τους. Σε πρόσφατη έρευνα, ο ευρωπαϊκός βραχίονας της Διεθνούς Διαφάνειας αποκαλύπτει ότι σε σύνολο 485 πρώην Ευρωβουλευτών, το 30% απασχολείται σήμερα σε οργανισμούς lobbying. Επίσης, ένα 50% πρώην Επιτρόπων έχει κάνει ακριβώς το ίδιο. Πρόκειται για το φαινόμενο «revolving door», το οποίο σύμφωνα με την έρευνα, τα τελευταία χρόνια έχει ενταθεί ανησυχητικά, ανοίγοντας διάπλατα τις πόρτες στη δυσπιστία των πολιτών έναντι των ευρωπαϊκών θεσμών.
Ο όρος «revolving door» χρησιμοποιείται γενικότερα για να περιγράψει τη μετακίνηση ατόμων από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα, ή και το ανάποδο, με εκατέρωθεν ευεργετικά οφέλη «μετάγγισης» εξειδικευμένης γνώσης και εμπειρίας. Το πρόβλημα προκύπτει όταν οι «διελεύσεις» αυτές γίνονται πολύ άμεσα μετά την αποχώρηση από το δημόσιο αξίωμα, σε θέσεις εξαιρετικά συναφείς με το αντικείμενο για το οποίο οι μετακινούμενοι ρύθμισαν ή νομοθέτησαν ως δημόσιοι λειτουργοί. Κανείς βέβαια δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι, σε μια εποχή όπου οι πολιτικοί συχνά «αποστρατεύονται» σε ηλικίες μικρότερες των 55-60 ετών, το τέλος της πολιτικής ζωής θα πρέπει να σημαίνει αναγκαστικά και τέλος της επαγγελματικής δραστηριότητας. Σίγουρα επίσης δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί εξ ορισμού σφετερισμό εξουσίας. Μπορεί ωστόσο να ανησυχεί για έντονη σύγκρουση συμφερόντων…
Αυτό είναι το σημείο στο οποίο στέκεται η έρευνα. Σκοπός δεν είναι ο επαγγελματικός παροπλισμός των πολιτικών, αλλά η θωράκιση των θεσμών από την πιθανή σύγκρουση συμφερόντων. Η ύπαρξη του μητρώου lobbying δεν θεωρείται ικανό μέτρο προστασίας, ενώ και η πρόβλεψη αναγκαστικής περιόδου απραξίας μεταξύ θέσεων (cooling off), ισχύει σε μερικές μόνον περιπτώσεις. Η έρευνα της Διεθνούς Διαφάνειας περιλαμβάνει πολλά ακόμη ενδιαφέροντα στοιχεία, αλλά και λύσεις, ώστε να μην «τραυματίζεται» η εύθραυστη εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς. Η επιτροπή που συστάθηκε πάντως για να διερευνήσει εάν ο Barroso παρέβη κώδικες δεοντολογίας αποδεχόμενος την πρόταση της Goldman Sachs, δεν βρήκε κάτι να του προσάψει. Επισημάνθηκε ωστόσο ότι θα έπρεπε από μόνος του να έχει επιδείξει ορθότερη κρίση, στη διέλευσή του από την «περιστρεφόμενη πόρτα»…