Με αργά αλλά σταθερά βήματα, το metaverse και οι πλατφόρμες του επεκτείνονται και στην ελληνική πραγματικότητα. Και, παρά την όποια επιφυλακτικότητα, φαίνεται ότι το «εικονικό» αρχίζει ήδη να καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της πραγματικότητας, διεισδύοντας στην ποπ κουλτούρα και στο gaming και συμβάλλοντας στην κοινωνικοποίηση και στην επέκταση των εμπειριών του κοινού.

Τις τάσεις του κοινού απέναντι στο metaverse κατέγραψε η παγκόσμια prosumer έρευνα την οποία διεξάγει το Havas Group σε 30 χώρες. Στην έρευνα συμμετείχαν κατά 20% αυτοί που αξιολογήθηκαν ως Prosumers και κατά 80% οι Mainstream καταναλωτές. Οι Prosumers ως leading influencers και market drivers, έχουν αποτελέσει το επίκεντρο των μελετών της Havas για σχεδόν 2 δεκαετίες. Σημειώνεται δε ότι η έρευνα, την οποία παρουσίασε η Solid Havas, περιέχει για πρώτη φορά και insights από την Ελλάδα.

Αμφισβητώντας το meta-σύμπαν
Περίπου στη μέση, αν και περισσότερο κοντά στους Doubters, βρίσκεται η χώρα μας, όσον αφορά στο δίπολο μεταξύ εκείνων που στέκονται επιφυλακτικά απέναντι στην επικράτηση του metaverse και σε εκείνους που το υποδέχονται με ενθουσιασμό. Συγκεκριμένα, το 21% των ελλήνων καταναλωτών (στο σύνολο τους) δεν πιστεύει ότι το «μετασύμπαν» και γενικά οι gaming πλατφόρμες αποτελούν το μέλλον του διαδικτύου, ποσοστό το οποίο παγκοσμίως κυμαίνεται κυρίως ανάμεσα στο 4-36%. Συγκεκριμένα, η πλειοψηφία πιστεύει ότι το metaverse θα επηρεάσει την κοινωνία, ωστόσο υπάρχουν πολλές διαφωνίες σχετικά με τον βαθμό και τον τρόπο.

Το metaverse στην pop κουλτούρα
Επιπλέον, βρέθηκε ότι το metaverse έχει ήδη διεισδύσει στη συνείδηση του κοινού, με το 86% των ελλήνων Prosumers και το 75% των Mainstream καταναλωτών να έχουν ακουστά το ίδιο ή κάποια από τις gaming πλατφόρμες του. Παράλληλα, 69% των Prosumers και 50% των Mainstream, και στην Ελλάδα, έχουν ήδη πάρει ικανή «γεύση» από αυτό, είτε κάνοντας παρέα με φίλους και παίζοντας στο Fortnite, είτε δημιουργώντας παιχνίδια στο Roblox ή ίσως και επενδύοντας σε εικονικά ακίνητα στο Decentraland. Και φυσικά, τα ποσοστά αυτά ανεβαίνουν κατά πολύ, όσο μικραίνουν οι ηλικίες. Ειδικότερα, ενώ 92% των Gen Z δηλώνει εξοικειωμένο με το metaverse και τις εμβρυϊκές ακόμα πλατφόρμες του, μόνο το 54% των Baby Boomers (55+) θα μπορούσε να υποστηρίξει το ίδιο.

Οι prosumers στον «ενάρετο» κύκλο του virtual reality
Oι συμμετέχοντες στην έρευνα κατέστησαν σαφές πως ο αναδυόμενος αυτός κόσμος δεν είναι απλώς εικονικός. Αντιθέτως, για αυτούς, είναι μέρος του πραγματικού. Πιο συγκεκριμένα, περισσότεροι από 5 στους 10 έλληνες Prosumers θεωρούν τις διαδικτυακές εμπειρίες τόσο πραγματικές, όσο και τις φυσικές. Ενδεικτικό είναι, άλλωστε, ότι 44% των Prosumers (και μόνο 19% των Mainstream) θα ήταν πρόθυμοι να φορούν ένα headset για αρκετές ώρες την ημέρα, ώστε να απολαύσουν τις πλήρεις δυνατότητες του μετασύμπαντος. Περίπου 2 στους 10 Prosumers δε, με μόνο 10% των Mainstream, θα έφταναν στο σημείο να φέρουν ενσωματωμένο φακό. Εξάλλου, κάποιοι είναι ακόμα πιο έτοιμοι για αυτήν τη ζωή, με το 21% των ελλήνων Prosumers να δηλώνει πως θα δεχόταν ευχαρίστως ο μισθός του να καταβάλλεται σε κρυπτονόμισμα, ποσοστό το οποίο πέφτει στο 16% για τους Mainstream καταναλωτές.

Επικοινωνώντας μέσω της νέας meta-id
Επιπλέον, οι μισοί Prosumers στην Ελλάδα απάντησαν πως τους αρέσει να περνούν χρόνο σε πλατφόρμες παιχνιδιών, καθώς αυτό τους επιτρέπει να κοινωνικοποιούνται με φίλους της «πραγματικής ζωής», γεγονός το οποίο επιβεβαιώνει ότι οι πλατφόρμες παιχνιδιών, στην περιφέρεια του metaverse, είναι πλέον κάτι πολύ περισσότερο από πίστες για να μάχεται κανείς με τους αντιπάλους του. Λιγότερο από τους μισούς Prosumers (39%) απολαμβάνουν να επινοούν νέες ταυτότητες, για παράδειγμα μέσω avatar, ενώ ακόμη περισσότεροι (54%) προτιμούν να κοινωνικοποιούνται σε αυτές τις πλατφόρμες, διότι τους επιτρέπουν να είναι, όπως αναφέρει η έρευνα, ο πραγματικός τους εαυτός, αισθανόμενοι πιο ελεύθεροι να εκφραστούν.

Άσκηση άμεσου ελέγχου
Οι ελπίδες και οι φόβοι των καταναλωτών είναι κοινοί, παγκοσμίως. Το metaverse θα αλλάξει για πάντα τον τρόπο που ζούμε. Ενώ κάποιοι αγκαλιάζουν αυτό το μέλλον, ενθουσιασμένοι από την προοπτική νέων τρόπων αλληλεπίδρασης και συμμετοχής, υπάρχουν και αυτοί που φοβούνται για επερχόμενες συνέπειες. Για παράδειγμα, ενώ, στην Ελλάδα, το 57% των Prosumers πιστεύουν ότι το metaverse θα διευρύνει τις ανθρώπινες εμπειρίες, το 79% των Mainstream καταναλωτών ανησυχεί ότι αυτή η «κατάδυση» σε εικονικούς κόσμους θα καταργήσει την επιθυμία των ανθρώπων να εξερευνήσουν τον φυσικό κόσμο. Την ίδια στιγμή, πολλοί αντιλαμβάνονται αυτήν την αχαρτογράφητη και χωρίς εποπτεία περιοχή ως έναν εν δυνάμει τόπο κινδύνων, με κυρίαρχο τον εθισμό των παιδιών, αλλά και την πιθανότητα να εκτεθούν σε καταστάσεις παρενόχλησης, καταχρήσεων και εκβιασμού. Έτσι εξηγούνται οι θετικές απαντήσεις για όσες κυβερνήσεις θέσουν κανόνες στη συμπεριφορά των χρηστών: 68% των Prosumers και 65% των Mainstream, στην Ελλάδα, θέλουν εγκληματικές συμπεριφορές στο metaverse να ελέγχονται και να τιμωρούνται, όπως ακριβώς τιμωρούνται στην πραγματική ζωή. Προκαλεί δε έκπληξη το εύρημα ότι 40% των Prosumers και 49% των Mainstream, στην Ελλάδα, πιστεύουν ότι θα ήταν καλό για τις κυβερνήσεις να θέσουν περιορισμούς στον χρόνο τον οποίο οι χρήστες μπορούν να αφιερώσουν σε αυτές τις πλατφόρμες.

Η αμφίεση των avatars και άλλες δαπάνες
Η έρευνα της Havas διερεύνησε, επίσης, το πού είναι διατεθειμένοι να ξοδέψουν οι χρήστες τα χρήματα τους. Η live ψυχαγωγία αναδείχθηκε νικητής, με το 53% των ελλήνων Prosumers, έναντι 32% των Mainstream, να είναι πρόθυμοι να αγοράσουν εισιτήριο για ψηφιακή συναυλία ή εκδήλωση. Το κοινό έχει ήδη συνηθίσει να πληρώνει για ψηφιακές εκδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένων των pay-per-view αθλητικών γεγονότων, επομένως χαρακτηρίζεται ως απολύτως αναμενόμενη η πρόθεση παρακολούθησης και συμμέτοχης σε σχετικές εμπειρίες στο μετασύμπαν. Το 21% των ελλήνων Prosumers θα ξόδευε χρήματα σε ψηφιακά ρούχα για τα avatar του, τη στιγμή που ο παγκόσμιος μέσος όρος ανέρχεται στο 39%, ενώ το 29% θα ήταν πρόθυμο να αγοράσει ψηφιακή ιδιοκτησία. Το ποσοστό αυτό στους έλληνες Mainstream καταναλωτές πέφτει στο 13%.

Τα brands στον νέο εικονικό κόσμο
Σήμερα, συνεχίζει η έρευνα, οι άνθρωποι είναι περισσότερο ανοιχτοί στην ιδέα των brands τα οποία εδραιώνουν ερείσματα στον εικονικό κόσμο, με τους μισούς έλληνες Prosumers και σχεδόν το ένα τρίτο των Mainstream καταναλωτών να θεωρούν ότι τα brands προσθέτουν αξία, δημιουργώντας αποκλειστικές εμπειρίες. Μάλιστα, 42% των ελλήνων Prosumers θα ήθελαν να δουν αποκλειστικό brand περιεχόμενο σε αυτούς τους κόσμους. Ωστόσο, είναι σημαντικό οι μάρκες να κάνουν έξυπνες επιλογές και να τηρούν τους άγραφους και διαρκώς εξελισσόμενους κανόνες αυτών των νέων κόσμων. Ας σημειωθεί ότι η Solid Havas μόλις κυκλοφόρησε το White Paper της έρευνας, ενώ, παράλληλα με τα ευρήματά της, παρέχει στο πελατολόγιο της συμβουλευτική για την αναζήτηση ευκαιριών και τρόπων προβολής στο metaverse περιβάλλον. Τον τελευταίο καιρό, το metaverse βρίσκεται στην επικαιρότητα, στις εταιρικές ατζέντες και στο μυαλό πολλών χρηστών. H Meta το περιγράφει ως «ένα σύνολο εικονικών χώρων, όπου μπορείτε να δημιουργήσετε και να το εξερευνήσετε με άλλα άτομα που δεν βρίσκονται στον ίδιο φυσικό χώρο με εσάς». Όλοι οι γίγαντες της τεχνολογίας διαφημίζουν τις επενδύσεις τους σε αυτό, προβαίνουν σε συνεργασίες με κορυφαίες εταιρείες και δημιουργούς και υπόσχονται έναν συναρπαστικό κόσμο γεμάτο καθηλωτικές εμπειρίες.

Σχετικά με την έρευνα της Havas Group
Στο α’ τρίμηνο του 2022, η Havas συνεργάστηκε με τη Market Probe Inter-national, εμπλέκοντας 14.600 ενήλικες από 30 χώρες με την πρόθεση να γίνουν καλύτερα κατανοητές η στάση και η συμπεριφορά των καταναλωτών απέναντι στο metaverse και, γενικότερα, σε τέτοιου είδους -πλήρως εμβυθιστικές- ψηφιακές εμπειρίες. Οι Prosumers, πέρα από το οικονομικό αντίκτυπο τους, επηρεάζουν τις επιλογές των brands και τις συμπεριφορές των υπόλοιπων καταναλωτών. Η συστηματική μελέτη της Havas έχει αναδείξει πως αυτό που κάνουν σήμερα οι Prosumers θα το κάνουν οι Mainstream καταναλωτές πιθανότατα σε 6 έως 18 μήνες αργότερα. Ενδιαφέρον έχουν, επίσης, οι απαντήσεις των ηλικιακών κοινών, καθώς, και στη χώρα μας, αναδεικνύεται η διαφορά στην εξοικείωση και την υποδοχή που έχει η GenZ (18-24) απέναντι σε αυτές τις εξελίξεις σε σχέση με τους Boomers (55+).