Οι χώρες συνήθως κατηγορούνται ότι προστατεύουν την εγχώρια βιομηχανία, εις βάρος του διεθνούς ανταγωνισμού. Η Ελλάδα είναι όμως μια χώρα γεμάτη πρωτοτυπίες. Μια εξ αυτών είναι ότι στον τομέα των διαδικτυακών ΜΜΕ έχει καταφέρει -με μεγάλη μάλιστα αποτελεσματικότητα- να κάνει το εντελώς αντίθετο. Υπονομεύει συστηματικά με την κρατική πολιτική τα ελληνικά διαδικτυακά ΜΜΕ προς όφελος των διεθνών πολυεθνικών τύπου Facebook και Google.
Τα σχετικά στοιχεία, όπως τα παρουσίασε ο Πρόεδρος της Ένωσης Εκδοτών Διαδικτύου (ΕΝΕΔ) Δημήτρης Μάρης, σε αποκλειστική του συνέντευξη στο Marketing Week, είναι πραγματικά συνταρακτικά. Πρόκειται για αυτοπυροβολισμό!
Το 2017 το κράτος μείωσε -ορθώς- το φόρο τηλεόρασης από το 20% στο 5% και κατάργησε το αγγελιόσημο. Ταυτόχρονα θεσμοθέτησε ειδική εισφορά 2% υπέρ του ΕΔΟΕΑΠ, που περιλαμβάνει και τα διαδικτυακά μέσα, αν και οι δημοσιογράφοι τους δεν είναι καν γραμμένοι στον ΕΔΟΕΑΠ.
Την ίδια ώρα οι μεγάλες πολυεθνικές του χώρου ανταγωνίζονται τα ελληνικά διαδικτυακά ΜΜΕ με δύο αμφιλεγόμενα πλεονεκτήματα. Πρώτον έχουν τη βάση τους σε χώρες της ΕΕ με ελάχιστη φορολογία και δεύτερον διαθέτουν ένα τεράστιο ανταγωνιστικό προβάδισμα που τους προσφέρει η περίπου μονοπωλιακή τους θέση. Αποτέλεσμα όλων αυτών: Το 2017 -πριν καν επιδράσει η δραστική μείωση του φόρου τηλεόρασης- η τηλεόραση πέτυχε μια αύξηση της διαφημιστικής δαπάνης κατά 20%. Την ίδια αύξηση κατά 20% σημείωσαν και οι μεγάλες διαδικτυακές πολυεθνικές.
Ποιος την πάτησε; Τα ελληνικά διαδικτυακά ΜΜΕ, τα οποία σε μια χρονιά που το ονομαστικό ΑΕΠ αυξήθηκε πάνω από 2% είχαν μια μείωση των εσόδων τους κατά 20%. Που ήρθε στην όγδοη χρονιά μιας καταστροφικής κρίσης. Τι πρακτικά σημαίνει αυτό από πλευράς δημόσιας πολιτικής; Σημαίνει ότι το ελληνικό κράτος δια της παθητικής του στάσης εξοντώνει τις εγχώριες θέσεις εργασίας και τη δημοσιογραφική δουλειά που παράγουν τα ελληνικά διαδικτυακά ΜΜΕ, προς όφελος δικτύων που δεν έχουν δημοσιογραφική προστιθέμενη αξία -αντίθετα αποδείχθηκε πλέον ότι ενθαρρύνουν τα fake news και την αδόκιμη χρήση των προσωπικών δεδομένων των χρηστών τους- και τα οποία παράγονται ως προϊόντα περίπου εξ ολοκλήρου εκτός Ελλάδος.
Τι μπορεί να κάνει το κράτος; Το ελάχιστο που μπορεί να κάνει -πέραν της κατάργησης της παράλογης εισφοράς του ΕΔΟΕΑΠ- στην οποία έχουμε προ καιρού αναφερθεί, είναι να προχωρήσει όπως προτείνει ο Πρόεδρος της ΕΝΕΔ στην μείωση του ΦΠΑ της διαφήμισης στο διαδίκτυο από το 24% στο 6%, όπως ισχύει και για τις εφημερίδες. Το κόστος από τη μείωση αυτή είναι ελάχιστο για τα δημόσια ταμεία, ο κ. Μάρης το υπολογίζει στα 6-8 εκ. ευρώ, το όφελος όμως θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό από πλευράς cash flow αλλά και από πλευράς ανταγωνιστικότητας των ελληνικών διαδικτυακών ΜΜΕ, έναντι της μέγγενης στην οποία βρίσκονται, αφού συντρίβονται μεταξύ της πολύ ανταγωνιστικής τηλεοπτικής δαπάνης και των γιγαντιαίων πολυεθνικών.
Το μακροχρόνιο πρόβλημα των εθνικών διαδικτυακών (και υπολοίπων) μέσων ενημέρωσης -σε σχέση με τον αθέμιτο με διάφορους τρόπους ανταγωνισμό των ξένων πολυεθνικών- απαιτεί μια πολύ ευρύτερη συζήτηση. Μια τέτοια κίνηση όμως θα μπορούσε να κερδίσει για τα διαδικτυακά ΜΜΕ πολύτιμο χρόνο, μέχρι η συζήτηση αυτή να ξεκινήσει και να αρχίζει να παράγει πραγματικά αποτελέσματα. Και ο χρόνος που κερδίζεται, όταν απειλείται κυριολεκτικά η επιβίωση ενός κλάδου, είναι πολύτιμος.