Γραφειοκρατική τυπολατρία με προφανή στόχο τον αποκλεισμό όσο το δυνατόν περισσοτέρων εκ των συμμετεχόντων (αποκλείεσαι π.χ. γιατί ένα δικαιολογητικό ήταν σε 2 αντίτυπα αντί για 3). Παραμερισμός και αδιαφορία για τα πραγματικά σημαντικά δεδομένα (π.χ. εταιρείες με ελάχιστους εργαζόμενους αλλά καλές διασυνδέσεις κερδίζουν διαγωνισμούς που κατά πολύ υπερβαίνουν τις πραγματικές τους δυνατότητες διαχείρισης, αλλά είναι ωστόσο συμβατοί με τις πολιτικές επαφές τους). Επίσης επέστεψαν οι εξευτελιστικές αμοιβές των media shop, γεγονός που αποτελεί αλάνθαστη ένδειξη ότι υπάρχει και δευτερογενής ατζέντα στις σχετικές συμβάσεις, οι οποίες πρόκειται να προχωρήσουν.
Σ’ όλα αυτά προσθέστε και την τακτική κάποιων προσωπικοτήτων του χώρου να κλείνουν τις εταιρείες τους που χρεοκόπησαν και χρωστούν σημαντικά ποσά και να ανοίγουν άλλες, με νέο ΑΦΜ, χωρίς χρέη, χωρίς δική τους άμεση εμπλοκή, αλλά με χρήση όλων των σχετικών διασυνδέσεων (πελάτες, στελέχη, διασυνδέσεις πολιτικού χαρακτήρα κ.λπ.). «Σαν να μην πέρασε μια μέρα», που λέει και το δημοφιλές τραγούδι.
Δεν είμαστε υπέρ της ηθικολογίας σε σχέση με τις επιχειρηματικές πρακτικές, όμως η επάνοδος στις ίδιες ακριβώς συμπεριφορές που έφεραν την καταστροφή, αλλά και σε πρακτικές που οδήγησαν τον συγκεκριμένο κλάδο σε μια άνευ προηγουμένου βίαιη αναδιάρθρωση, συνιστά ένα εξαιρετικά δυσοίωνο μήνυμα για το μέλλον του κλάδου και της χώρας γενικότερα. Διότι αν μετά από όσα συνέβησαν, κάποιοι δεν έχουν ακόμα λάβει το μήνυμα των αιτιών που μας οδήγησαν εδώ, ποιοι και πότε θα το λάβουν;
Τα κρατικά χρήματα που προσωρινά εμφανίζονται φαίνονται τώρα πολλά, αλλά αποτελούν στην ουσία τελείως τεχνητή μέθοδο ανόδου της διαφημιστικής δαπάνης, δεν θα επανέλθουν ποτέ στο επίπεδο του παρελθόντος. Ο κλάδος θα στηριχθεί πλέον για τα επόμενα χρόνια στον ιδιωτικό τομέα και όλο περισσότερο σε εξωστρεφείς τομείς. Πρέπει να προσαρμόσει τις συμπεριφορές του, τις συνήθειές του και τα ήθη του, σε τελείως διαφορετικές συνθήκες. Πως θα το κάνει αυτό όμως αν γυρνάμε στα ίδια και στα ίδια, με την πρώτη ευκαιρία;
Θα πείτε, η Ελλάδα δεν αλλάζει. Αυτό είναι υπόθεση όλων μας και προπαντός των συλλογικών οργάνων του κλάδου, που πρέπει έγκαιρα να διακρίνουν και να αντιμετωπίσουν τις σχετικές παραφωνίες. Με το δικό τους τρόπο. Δεν μπορούμε, ούτε πρόκειται να κάνουμε υποδείξεις. Όμως έγκαιρα επισημαίνουμε τα φαινόμενα και έγκαιρα πιστοποιούμε την ανάγκη της παρέμβασης. Αλλιώς ο στίχος του πανέμορφου, διαχρονικού, όσο και εξαιρετικά εύστοχου τραγουδιού του Νίκου Παπάζογλου, «όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν», θα συνεχίσει να μας συντροφεύει για πολλά-πολλά χρόνια ακόμα. Και δυστυχώς όχι για καλό…