Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, η Διεύθυνση Οικονομικών – Κλαδικών Μελετών της ICAP Group πραγματοποίησε δειγματοληπτική έρευνα για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. Σκοπός της έρευνας ήταν: 1. η μελέτη και αξιολόγηση του βαθμού εφαρμογής των δράσεων ΕΚΕ από τις ελληνικές επιχειρήσεις, 2. η σκιαγράφηση των οφελειών που επιφέρουν οι πρακτικές ΕΚΕ στις εταιρείες, 3. η παρουσίαση των μηχανισμών επικοινωνίας/ προβολής που χρησιμοποιούνται για τις εφαρμοζόμενες δράσεις και 4. η διερεύνηση των παραγόντων που δρουν ανασταλτικά στην περαιτέρω υλοποίηση δράσεων ΕΚΕ.
Τομείς προτίμησης για την ΕΚΕ
Στην μελέτη διερευνήθηκε η κατανομή του συνολικού προϋπολογισμού των εταιρειών για δράσεις ΕΚΕ, στους βασικούς άξονες: Ανθρώπινο Δυναμικό, Περιβάλλον, Κοινωνία και Αγορά. Τα μεγαλύτερα κονδύλια δαπανώνται για τις δράσεις που σχετίζονται με το Ανθρώπινο Δυναμικό, καταλαμβάνοντας μερίδιο 35% το 2015. Ακολουθούν δράσεις που αφορούν στην Κοινωνία με μερίδιο 30%, το Περιβάλλον με 25% και, τέλος, στην Αγορά με 10%. Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή έρευνα, το ποσοστό του Ανθρώπινου Δυναμικού εμφανίζεται αρκετά αυξημένο (2014: 29%). Η αύξηση αυτή αποτελεί ένδειξη ότι οι εργοδότες προσπαθούν να διατηρήσουν ικανοποιημένους τους εργαζομένους, βελτιώνοντας το εργασιακό περιβάλλον και αυξάνοντας την παραγωγικότητά τους. Από την έρευνα, ωστόσο, προκύπτει ότι δίνουν μεγάλη βαρύτητα και στην προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, δεδομένων των δύσκολων συνθηκών που επικρατούν.
Οι δημοφιλέστερες δράσεις ανά πυλώνα
Στον τομέα του Ανθρώπινου Δυναμικού, φαίνεται να προκρίνονται οι δράσεις που αφορούν στην παροχή ίσων ευκαιριών (85%), στην προσφορά δυνατοτήτων εκπαίδευσης (83%), παροχή πρόσθετης ιατροφαρμακευτικής κάλυψης (54%), προγράμματα πρόσθετων παροχών ή οικονομικών διευκολύνσεων, καθώς και προγράμματα εθελοντικής συμμετοχής σε κοινωνικές ή περιβαλλοντικές δράσεις. Όσον αφορά στον τομέα «Κοινωνία», η πλειοψηφία των εταιρειών (58%) δήλωσε ότι πραγματοποιεί δωρεές και χορηγίες σε χρήμα ή/και είδος, ποσοστό μειωμένο σε σχέση με την έρευνα του 2014 (74%), που σημαίνει ότι οι εταιρείες προσπαθούν να συγκρατήσουν τις δαπάνες τους.
Σε μικρότερο βαθμό φαίνεται να υποστηρίζονται καλλιτεχνικές, αθλητικές ή πολιτιστικές εκδηλώσεις, καθώς σχεδόν το 65% δήλωσε ότι εφαρμόζει τη συγκεκριμένη δράση ΕΚΕ από «καθόλου» έως «μέτρια». Στον πυλώνα «Περιβάλλον», το προβάδισμα έχουν οι δράσεις ανακύκλωσης (81%, +5% σε σχέση με το 2014). Ακολουθεί η εισαγωγή συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης (70%), η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος (56%) και η αλλαγή της παραγωγικής διαδικασίας για αποτελεσματικότερη χρήση φυσικών πόρων με 54%. Τέλος, στον πυλώνα «Αγορά», οι δράσεις ΕΚΕ αφορούν κυρίως (ποσοστό 60%) στην εφαρμογή συστημάτων διαχείρισης-διασφάλισης ποιότητας (π.χ. ISO 9000 κλπ.).
Πώς ωφελούνται οι εταιρείες από την ΕΚΕ;
Η μεγάλη πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος (89%) αξιολόγησε με το μεγαλύτερο βαθμό σημαντικότητας τη «συνεισφορά στο κοινωνικό σύνολο», ως το κυριότερο όφελος που έχουν (ή προσδοκούν) από τις πρακτικές ΕΚΕ. Η «προσέλκυση και διατήρηση υψηλού επιπέδου ανθρωπίνου δυναμικού» αξιολογήθηκε επίσης ψηλά από το 85%, ενώ ακολούθησαν η «ενίσχυση και προστασία της εταιρικής εικόνας», τα «υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης των πελατών» και η «βελτίωση της απόδοσης / παραγωγικότητας των εργαζομένων», με ποσοστά 83%, 73% και 67% αντίστοιχα. Τα έμμεσα οικονομικά οφέλη, όπως φοροελαφρύνσεις, αξιολογήθηκαν με πολύ χαμηλό βαθμό ωφελιμότητας (από «καθόλου έως «μέτρια» για το 89%), ενώ η πλειοψηφία των εταιρειών δεν φαίνεται να θεωρεί ιδιαίτερα σημαντική τη συνεισφορά των πρακτικών ΕΚΕ στην «αύξηση των πωλήσεων».
Μηχανισμοί επικοινωνίας
Οι επιχειρήσεις επικοινωνούν τις δράσεις ΕΚΕ, τόσο εσωτερικά, όσο και εξωτερικά, με διάφορους μηχανισμούς. Ο δημοφιλέστερος τρόπος στο εσωτερικό της εταιρείας είναι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο/υπομνήματα (84%). Ακολουθεί η κοινοποίηση μέσω Intranet (60%) και μέσω ενημερωτικών φυλλαδίων ή εσωτερικών βίντεο (47%). Όσον αφορά στους τρόπους προβολής των δράσεων ΕΚΕ προς το εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης, το διαδίκτυο θεωρείται ο συχνότερα εμφανιζόμενος μηχανισμός και χρησιμοποιείται από το 78%. Ακολουθεί ο ετήσιος απολογισμός ΕΚΕ (49%) και οι διάφορες δραστηριότητες/ ειδικές εκδηλώσεις (44%).
Βαθμός εφαρμογής πρακτικών ΕΚΕ στην Ελλάδα
Οι μεγάλες εταιρείες της εγχώριας οικονομίας αναγνωρίζουν τη σημαντικότητα της ΕΚΕ και φαίνεται ότι την κατατάσσουν αρκετά ψηλά στις επιχειρηματικές τους δράσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΕΚΕ θεωρείται «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντική στο 87% των επιχειρήσεων του δείγματος. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, οι μεγάλες εταιρείες θεωρούν ότι η ΕΚΕ δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη σε ικανοποιητικό βαθμό από το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων. Σε ερώτηση για το βαθμό υιοθέτησης των δράσεων ΕΚΕ, κατά μέσο όρο από το σύνολο των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων (61%) θεωρεί ότι στην παρούσα φάση κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα. Επιπλέον, σημαντικό ποσοστό (20%) δηλώνει ότι οι πρακτικές ΕΚΕ υιοθετούνται λίγο ή ελάχιστα.
Ποια είναι τα εμπόδια;
Η έρευνα ζήτησε επίσης από τις εταιρείες να κατατάξουν με σειρά σπουδαιότητας συγκεκριμένους παράγοντες που δρουν ανασταλτικά στην υλοποίηση πρακτικών ΕΚΕ: α) Οικονομικό κόστος, β) Γραφειοκρατία, γ) Έλλειψη ενημέρωσης, δ) Έλλειψη ειδικευμένων συνεργατών και ε) Μέγεθος επιχείρησης. Το οικονομικό κόστος κατέλαβε την πρώτη θέση με 27%. Ακολουθεί η έλλειψη ενημέρωσης με 20%, το μέγεθος της επιχείρησης (19%), η έλλειψη ειδικευμένων συνεργατών (17%) και η γραφειοκρατία με 16%. Τέλος, επισημάνθηκαν και άλλοι παράγοντες, όπως π.χ. η έλλειψη εκπαίδευσης και νοοτροπίας για ΕΚΕ, μη ύπαρξη θεσμοθετημένων προτύπων, η έλλειψη χρόνου κλπ.
Η ΕΚΕ κερδίζει έδαφος, αλλά…
Συμπερασματικά, η έρευνα δείχνει ότι στην Ελλάδα, υπάρχουν ακόμη σημαντικά περιθώρια βελτίωσης για την περαιτέρω διείσδυση των αρχών ΕΚΕ, σε αξιόλογο ποσοστό εταιρειών και σε μεγαλύτερο φάσμα δράσεων. Οι δράσεις ΕΚΕ υιοθετούνται πιο συχνά και σε μεγαλύτερο βαθμό από τις μεγάλες εταιρείες, των οποίων οι δράσεις τείνουν να είναι περισσότερο συστηματοποιημένες, επίσημες και να συνοδεύονται από πρόγραμμα δημοσιότητας. Κρίσιμα σημεία θεωρούνται η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και των καταναλωτών, η εκπαίδευση των στελεχών και η υιοθέτηση κατάλληλων πρωτοβουλιών και στρατηγικών από την πλευρά της πολιτείας, που θα ενθαρρύνουν μεγαλύτερο ποσοστό επιχειρήσεων προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης των βέλτιστων πρακτικών ΕΚΕ.
Ταυτότητα της Έρευνας
Η έρευνα διεξήχθη από τη Διεύθυνση Οικονομικών – Κλαδικών Μελετών της ICAP Group.
Χρόνος διεξαγωγής: 30.03.2015-05.05.2015
Μεθοδολογία: Χρησιμοποιήθηκε δομημένο ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις: i) μιας μόνο απάντησης ii) πολλαπλών απαντήσεων και iii) ιεράρχησης των απαντήσεων κατά σημαντικότητα, με βάση συγκεκριμένη κλίμακα. Στις ερωτήσεις απάντησαν οι Επικεφαλής των Τομέων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και Ανθρωπίνου Δυναμικού. Έγινε καταγραφή, κωδικοποίηση των δεδομένων και μετατροπή τους σε επεξεργάσιμη (ψηφιακή) μορφή. Η επεξεργασία και ανάλυση των δεδομένων έγινε με μεθόδους περιγραφικής στατιστικής. Για την εξαγωγή και ερμηνεία αποτελεσμάτων χρησιμοποιήθηκαν πίνακες και διαγράμματα με τη χρήση του προγράμματος Microsoft Excel.
Δείγμα: 83 επιχειρήσεις από διάφορους κλάδους της ελληνικής οικονομίας (βιομηχανία, εμπόριο, υπηρεσίες), που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια.