Η απάντηση με την οποία συμφωνούν όλα τα στελέχη της ευρύτερης αγοράς της επικοινωνίας είναι ξεκάθαρα «ναι». Ωστόσο, οι προϋποθέσεις είναι πολλές, σύνθετες και επίπονες, ενώ απαιτούν ριζική αλλαγή νοοτροπίας από όλες τις πλευρές, ραδιοφωνικούς σταθμούς, διαφημιζόμενους, διαφημιστικές εταιρείες, media specialist agencies. Η «βουτιά» της διαφημιστικής δαπάνης του μέσου, οδήγησε από τη μια σε κλείσιμο σταθμών και από την άλλη σε εντυπωσιακή συρρίκνωση των υπαρχόντων. Συρρίκνωση που έχει να κάνει με υλικοτεχνική υποδομή, ανθρώπινο δυναμικό, ενίοτε και σε επίπεδο περιεχομένου.

Mια περισσότερο προσεκτική μελέτη της σημερινής εικόνας του μέσου οδηγεί σε ορισμένες ουσιαστικές διαπιστώσεις: Πρώτα από όλα, η ανάγκη εξωστρέφειας των ραδιοφωνικών σταθμών είναι περισσότερο εμφανής από ποτέ, με στόχο την ανάληψη κοινών πρωτοβουλιών για την ανάδειξη των ισχυρών πλεονεκτημάτων του μέσου. Από την άλλη, απολύτως απαραίτητες κινήσεις είναι η δημιουργική και στρατηγική συνύπαρξή του με τα social media, η στρατηγική ανάπτυξη της υπεραξίας του ραδιοφωνικού brand, η δημιουργική αξιοποίηση του περιεχομένου του και σε άλλες πλατφόρμες (όπως π.χ. στο διαδίκτυο και στο mobile), η ανάγκη ανάδειξης του interactive χαρακτήρα του και η θέσπιση ξεκάθαρου νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας που θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις στο ραδιόφωνο.

Ακροαματικότητες και διαφημιστική δαπάνη
Ο Real FM τα τελευταία χρόνια έχει σταθεροποιηθεί στην κορυφή της ακροαματικότητας του Νομού Αττικής, «εκθρονίζοντας» τον Σκάι 100,3, o oποίος ήταν πρώτος για περισσότερα από 15 χρόνια. Ο σταθμός του Φαλήρου εναλλάσσεται πλέον στη 2η και 3η θέση με τον Μελωδία FM, τον έτερο, μουσικό, σταθμό του συγκροτήματος. Πιο συγκεκριμένα, στην τελευταία μέτρηση της ΑΕΜΑΡ Bari, για την περίοδο 19 Αυγούστου – 10 Νοεμβρίου, ο Real FM ήταν πρώτος με μερίδιο 14,4%, ενώ την πρώτη τριάδα συμπληρώνουν ο Μελωδία FM με 10,9% και ο Σκάι 100,3 με 10,7%. Την πρώτη 5άδα συμπληρώνουν ο 95,2 Athens Dee Jay, με 8,5% και οι σταθμοί Δίεση 101,3 και Sfera 102,2, με 8,2%.

Έτσι, στην πρώτη τριάδα συμπεριλαμβάνονται δύο ειδησεογραφικοί σταθμοί και ένας μουσικός, ενισχύοντας έτσι την άποψη ότι μόνο οι εξειδικευμένοι σταθμοί έχουν μέλλον, αφού το μοντέλο των «πολυσυλλεκτικών» έχει πλέον ξεπεραστεί. Η μεγάλη πρόκληση ωστόσο των σταθμών της πρώτης 10άδας είναι η συμπόρευσή τους με τη νέα τεχνολογία και συγκεκριμένα με το διαδίκτυο (web radio, social media), αλλά και τις mobile εφαρμογές. Βήματα προς αυτή την κατεύθυνση έχουν γίνει από τους περισσότερους, ωστόσο μένουν ακόμα να γίνουν πολλά, αφού υπάρχει διστακτικότητα για το “κάτι παραπάνω”, τόσο από τους ίδιους τους σταθμούς, όσο και από τους marketers.

Aνασταλτικοί παράγοντες επένδυσης στις νέες τεχνολογικές εφαρμογές είναι η δυσπιστία των marketers για το R.O.I, αφού δεν φαίνεται αυτοί να πείθονται – τουλάχιστον προς το παρόν -, από την αξιοπιστία των μετρήσεων, αλλά και η άγνοια των δυνατοτήτων που υπάρχουν. Φυσικά δεν είναι καθόλου αμελητέος και ο φόβος να μην αποδώσει το μειωμένο πλέον διαφημιστικό budget, εάν επενδυθεί σε λύσεις out of the box. Κι αυτό φυσικά, οδηγεί τους marketers είτε να μην επενδύουν στο ραδιόφωνο, είτε να επενδύσουν συντηρητικά και “by the book”. Όσον αφορά στη διαφημιστική δαπάνη του μέσου, η μελέτη των στοιχείων είναι απογοητευτική.

Από το 2007 στο 2012, η πτώση της τεκμαρτής δαπάνης ήταν 61,2%, ποσοστό που ουσιαστικά δείχνει την κατάρρευση του μέσου ως διαφημιστικού οχήματος. Μία πτώση ωστόσο που το αδικεί αλλά συνέβη διότι στο μυαλό των marketers έχει παραμείνει μέχρι σήμερα ως συμπληρωματικό μέσο, οπότε ήταν πιο εύκολο το πρώτο haircut του budget να αφορά αυτό. Επίσης απογοητευτική είναι η εικόνα και όσον αφορά στον αριθμό των διαφημιστικών μηνυμάτων που «έπαιξαν» στο ραδιόφωνο: Από τα 1.238.663 μηνύματα του 2007, το 2012 φτάσαμε στα μόλις 332.653. Σημαίνει άραγε αυτή η εικόνα, ότι το ραδιόφωνο δεν έχει μέλλον; Σαφώς και όχι, με την προϋπόθεση ότι θα μελετήσει τα νέα δεδομένα και θα επενδύσει στρατηγικά στην συμπόρευση με την ψηφιακή τεχνολογία και τις mobile εφαρμογές.



Διαγωνισμοί και χορηγίες
Η ύπαρξη πολλών ραδιοφωνικών σταθμών ήταν ένα πρόβλημα για τον κλάδο του ραδιοφώνου, αφού η πραγματικότητα αυτή καθιστούσε πολύ δύσκολη την προσπάθεια δημιουργίας πιστότητας. Το πρόβλημα, παρά την κρίση, παραμένει και εντείνεται από το γεγονός ότι πολλοί από τους επώνυμους σταθμούς άλλαζαν την επωνυμία τους, κυρίως όταν άλλαζε και το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς.

Το πρόβλημα είχε επισημάνει στο τελευταίο Radio Conference που διοργάνωσε το Marketing Week πριν 2 περίπου χρόνια, και ο Nik Goodman, Σύμβουλος και πρώην Διευθυντής Προγράμματος στο Virgin Radio και τον Capital FM. Ο Goodman είχε προτρέψει τους ανθρώπους του ραδιοφώνου να σταματήσουν να δημιουργούν συνεχώς νέα brands ραδιοσταθμών και να εστιάσουν στο να χτίσουν γύρω από το βασικό brand παράπλευρα κανάλια, τα οποία θα οδηγήσουν στην αύξηση της υπεραξίας του και κατά συνέπεια, στην αύξηση των εσόδων.

Έτσι, οι ραδιοφωνικοί σταθμοί επέλεξαν μια άλλη στρατηγική, την επένδυση σε προωθητικές ενέργειες και χορηγίες. Διαγωνισμοί, προσφορές, χορηγίες πολιτιστικών ενεργειών, ενέργειες Ε.Κ.Ε, πρωτοβουλίες για την υγεία και δεκάδες άλλες κινήσεις επιστρατεύθηκαν προς αυτή την κατεύθυνση, με στόχο τη δημιουργία ενός οικείου προφίλ, αλλά και ισχυρών σχέσεων με τους ακροατές και κυρίως τη νεολαία.

Τελευταία μάλιστα, οι διαγωνισμοί δείχνουν να περνούν στο στάδιο της κοινωνικής προσφοράς, και μάλιστα σε επίπεδο που πριν λίγο καιρό θα θεωρούνταν αδιανόητο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο διαγωνισμός του Easy 97,2 του Ομίλου Αntenna, ο οποίος απαλλάσσει τον νικητή για έναν ολόκληρο χρόνο από τα έξοδα του super market, της βενζίνης, των διακοπών, των ιατρικών εξετάσεων, της ασφάλειας του αυτοκινήτου, της ένδυσης, της αγοράς ειδών σπιτιού, του γυμναστηρίου και πολλών άλλων, για όλο το 2014. Πρόκειται για μια κίνηση που δείχνει ότι η ευρηματικότητα στην προσπάθεια δημιουργίας loyalty, δεν έχει όρια.

Στην εποχή του digital και του mobile
Μιλώντας για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογικών δεδομένων για το ραδιόφωνο, το μυαλό όλων πηγαίνει στο διαδίκτυο και όχι άδικα. Από τη μια, η συμπόρευση με τα social media (Facebook, Twitter, YouTube κ.α.) φέρνει σε επαφή το ραδιόφωνο με τα νεανικά κοινά και δημιουργεί μαζί τους μια αμφίδρομη σχέση, όπου οι ακροατές συμμετέχουν άμεσα ακόμα και στη δημιουργία περιεχομένου για τις εκπομπές. Μια τυχαία ακρόαση ζωντανής ραδιοφωνικής εκπομπής αποδεικνύει του λόγου το αληθές: Ο ραδιοφωνικός παραγωγός παραπέμπει τους ακροατές του να μπουν στην σελίδα της εκπομπής στο Facebook και να σχολιάσουν καταστάσεις, να γράψουν ότι θέλουν, να ανεβάσουν μια φωτογραφία ή ακόμα και ένα video. Ή να μπουν σε ζωντανή συνομιλία με τον καλεσμένο της εκπομπής και να του απευθύνουν ερωτήσεις, τις οποίες αυτός απαντά σε real time.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει και το web radio, που αποτελεί ένα ιδιαίτερα πρωτοποριακό κανάλι επικοινωνίας, το οποίο εάν εξετασθεί από την πλευρά της διαφήμισης, συνδυάζει τα πλεονεκτήματα και των δύο μέσων που το δημιούργησαν: του ραδιοφώνου και του internet. Εδώ θα πρέπει να γίνει ένας διαχωρισμός. Υπάρχουν οι ραδιοφωνικοί σταθμοί των ερτζιανών που εκπέμπουν και μέσω διαδικτύου (Bήμα FM, Σκάι, Real FM, Μελωδία και σχεδόν όλοι οι υπόλοιποι), αλλά υπάρχουν και ραδιοφωνικοί σταθμοί που εκπέμπουν μόνο μέσω web, όπως π.χ η ομπρέλα του akous.gr (in love, gazi, 80s, Stage, Classic, Palko κ.α.), το arion radio, το offradio.gr, το Join Radio της Αφροδίτης Σημίτη, το fmvoices.gr και δεκάδες άλλα.


Τα στοιχεία και οι έρευνες δείχνουν ότι καθημερινά ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του κοινού εμπιστεύεται το ραδιόφωνο μέσω internet, τόσο σε ημερήσια, όσο και σε εβδομαδιαία βάση. Σύμφωνα με τα στοιχεία (Focus Bari), το 2008 άκουγε καθημερινά ραδιόφωνο μέσω διαδικτύου το 7,7% των χρηστών του, ποσοστό που το 2011 έφτασε το 11,6%. Το ποσοστό ανεβαίνει ακόμα περισσότερο όταν η συχνότητα ακρόασης είναι τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Έτσι, το 2008 άκουγε web radio τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα το 21% των χρηστών, ποσοστό που το 2011 έφτασε το 27,6%. Όπως φαίνεται και στον Πίνακα 3, o oποίος παρουσιάζει στοιχεία της Bari Focus για την εξέλιξη της ακρόασης ραδιοφώνου μέσω internet, από το 2,7% του κοινού που τον Μάρτιο του 2008 άκουγε ραδιόφωνο κάθε μέρα μέσω διαδικτύου, φτάσαμε τον Ιούνιο του 2013 στο 11,4%, με την τάση να είναι ανοδική.

Στην εβδομαδιαία ακρόαση δε, τα στοιχεία είναι ακόμα πιο ενισχυτικά: Τον Μάρτιο του 2008, μόλις το 7,1% του κοινού του ραδιοφώνου έκανε ακρόαση μέσω web, ενώ τον Ιούνιο του 2013, το ποσοστό αυτό εκτοξεύθηκε στο 23,2%. Σύμφωνα με την Focus/Bari, το κοινό που ακούει web radios είναι σε ποσοστό 55,7% άνδρες. Το group των ηλικιών που το εμπιστεύονται είναι το 15-44, με έμφαση στο 18-34. Ανήκει σε μεσοανώτερες και ανώτατες κοινωνικές ομάδες και τα βασικά χαρακτηριστικά του είναι ότι βλέπει λιγότερη τηλεόραση, ακούει πολύ ραδιόφωνο, κάνει online αγορές, βγαίνει αρκετά συχνά για διασκέδαση και είναι κυρίως από Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Η μεγάλη πρόκληση ωστόσο παραμένει η αξιοποίηση του web radio  ως διαφημιστικό μέσο, μια διαδικασία που μόλις ξεκίνησε, αλλά έχει ακόμα πολύ δρόμο. Προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης αυτής της μορφής διαφήμισης είναι και η πρόσφατη κίνηση της Ίνκαμ, η οποία δημιούργησε ένα νέο, ενιαίο εμπορικό πακέτο ποιοτικών web radios, με υψηλές καλύψεις κι ευνοϊκή εμπορική πολιτική, στοχεύοντας στην προσέλκυση μεγάλων διαφημιζόμενων στο μέσο αυτό. Τα web radios είναι ιδανικό όχημα για καμπάνιες υψηλής δημιουργικότητας και καινοτομίας. Στα πλεονεκτήματά τους είναι η διαδραστικότητά τους και η εύκολη προσβασιμότητα σε αυτά, αφού ο ακροατής μπορεί να τα ακούει από παντού.

TiPS TiPS TiPS TiPS TiPS
– Το ραδιόφωνο στο μέλλον θα πρέπει να ακολουθήσει τις τάσεις της εποχής και να σταματήσει να εστιάζει στον ήχο. Οι νέες μορφές περιεχομένου περιλαμβάνουν συνδυασμό ήχου και εικόνας, όπως videos μέσα από τα web sites των ραδιοφωνικών σταθμών, εμπλουτισμένο online περιεχόμενο κ.α.
– Η νέα γενιά θέλει περισσότερο περιεχόμενο από το ραδιόφωνο, ακόμα και οπτικό,
μέσω του διαδικτύου. Η νέα τάση απαιτεί τη σύγκλιση του ραδιοφωνικού ήχου με την τηλεοπτική εικόνα.
– Μέσα από τα social media, ο κόσμος βλέπει πια την καθημερινή πλευρά των παραγωγών, συνδέεται μαζί τους, ενώ έχει λόγο και στην παραγωγή προγράμματος, αφού πολλές φορές το δημιουργεί ο ίδιος
– H διαφήμιση στο ραδιόφωνο για να είναι αποτελεσματική πρέπει να προάγει τα εξής
5 στοιχεία: Involvement, Identity, Impression, Information, Integration. Παράλληλα θα πρέπει να αρμόζει στη φυσιογνωμία του προϊόντος και να μην είναι αντιγραφή της τηλεοπτικής.
– Όσο πιο εξειδικευμένος είναι ο ραδιοφωνικός σταθμός, τόσο πιο εύκολα ξεχωρίζει και αποτελεί επιλογή του κοινού που ταυτίζεται με το θέμα του.
– Στις νέες τάσεις του ραδιοφώνου περιλαμβάνονται το «ανέβασμα» του ραδιοφωνικού προγράμματος στο site του σταθμού, η κειμενοποίηση του ηχητικού περιεχομένου και η διοχέτευσή του τόσο μέσα από το internet, όσο και μέσα από mobile applications που αφορούν ipad, iphones, smartphones, tablet PC’s, η παροχή πρόσθετου περιεχομένου
μέσα από τα sites (video, εικόνα, ήχος) κ.α.
– Οι managers του ραδιοφώνου είναι φοβισμένοι απέναντι στις νέες τεχνολογίες,
αφού ακόμα και στην Αγγλία μόλις το 15% αυτών τις αξιοποιούν.
– Οι άνθρωποι του ραδιοφώνου στην Ελλάδα πιστεύουν ότι περιεχόμενο ποιοτικό υπάρχει, απλά πρέπει να μάθουν να το αξιοποιούν καλύτερα.


Ραδιοφωνο και διαφημιση: Interactivity και engagement κρίνουν το μέλλον του μέσου

Άραγε πως βλέπουν σήμερα το ραδιόφωνο τα στελέχη της διαφήμισης; Εξακολουθούν να θεωρούν το ραδιόφωνο συμπληρωματικό μέσο ή έχουν αλλάξει γνώμη; Θα συνεχίσουν να έχουν στο media plan τους ραδιοφωνικούς σταθμούς και υπό ποιες προϋποθέσεις; Τρία σημαντικά στελέχη του κλάδου μίλησαν στο Marketing Week για την επόμενη ημέρα του ραδιοφώνου. Πρόκειται για τους Αντώνη Κελαϊδή, Γενικό Διευθυντή της Pollen Advertising, Θεόφιλο Κωτσίδη, Managing Partner της Tempo OMD Hellas και Κατερίνα Χούπη, Executive Creative Director της Magnet Advertising.

Το ραδιόφωνο αποτελούσε ανέκαθεν συμπληρωματικό μέσο για marketers και διαφημιστές. Η εικόνα αυτή δεν άλλαξε με την έλευση της κρίσης, ωστόσο το ερώτημα που παραμένει είναι εάν μπορεί αυτό να κερδίσει και πάλι τη θέση που του αρμόζει στα media plans και υπό ποιες προϋποθέσεις. Ποια είναι η άποψή σας;
Aντώνης Κελαϊδής:
Θα περίμενε κανείς ότι η κρίση θα δημιουργούσε ευκαιρίες σε ένα σχετικά «οικονομικό» μέσο, όπως είναι το ραδιόφωνο. Είναι εύκολο κάποιος να κατηγορήσει τους σταθμούς για αυτήν την κατάσταση. Χαμηλή ποιότητα, μέτριο πρόγραμμα, περιορισμένες επιλογές. Αυτή η εικόνα, όμως, οφείλεται και σε εμάς τους διαφημιστές. Άλλωστε, σήμερα που τα διαφημιστικά budget είναι ιδιαίτερα μειωμένα, το δίλημμα που προκύπτει συχνά για τους διαφημιζόμενους είναι «τηλεόραση ή ραδιόφωνο»; Ακούω budget που κάποτε τα θεωρούσαμε απλά ικανοποιητικά για το ραδιόφωνο και πλέον λέμε «Ναι» στο να κατανεμηθούν στην τηλεόραση. Έτσι, μπορεί και ο διαφημιζόμενος να νιώθει ικανοποιημένος που θα πάρει λίγη από τη «λάμψη» της τηλεόρασης σε «καλές» τιμές. Και μετά έρχεται η ανώμαλη προσγείωση μέσα από τα αποτελέσματα. Προσοχή, δεν τα «βάζω» με την τηλεόραση. Απλά λέω ότι η τηλεόραση δεν είναι για όλους. Και αυτή ακριβώς είναι η ευκαιρία του ραδιοφώνου σήμερα. Όταν τα media plans σχεδιάζονται ανάλογα με τις ανάγκες και τις πραγματικές δυνατότητες του εκάστοτε brand, τότε το ραδιόφωνο έχει ελπίδες να κερδίσει τη θέση που του αρμόζει. Σημασία, έχει να το πιστέψουμε πρώτα εμείς.

Θεόφιλος Κωτσίδης: Νομίζω ότι κάνετε ένα λογικό σφάλμα στην ερώτησή σας. Η φυσιογνωμία του κάθε διαφημιστικού μέσου, δεν μεταβάλλεται ανάλογα με την δαπάνη που μπορεί να απορροφήσει, αλλά όταν υπάρχουν ισχυρά στοιχεία που δικαιολογούν αλλαγή χρήσης κατανάλωσής του. Οι ακροατές του ραδιοφώνου δεν φαίνεται να άλλαξαν την συνήθεια ακρόασης λόγω κρίσης, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, αύξησης ακροαματικότητας ενημερωτικών σταθμών. Ένα δεύτερο στοιχείο είναι το γεγονός ότι η διαφημιστική δαπάνη στο ραδιόφωνο δεν έχει μειωθεί όσο στα υπόλοιπα μέσα, που σημαίνει ότι όχι μόνο δεν έχει αλλάξει η θέση του στην λίστα επιλογών ως διαφημιστικό όχημα, αλλά ενδεχομένως να έχει κιόλας ενισχυθεί. Αποτελεί δε, ένα υπέροχο ΜΜΕ σε σχέση με το απόλυτο κόστος του, την ευελιξία του και τη συχνότητα που μπορεί να προσφέρει.

Κατερίνα Χούπη: Το ραδιόφωνο έχει μια δικιά του γοητεία. Πάντα είχε και έχει το δικό του κοινό. Το ζήτημα και η πρόκληση για ένα media plan είναι ο μεγάλος κατακερματισμός της ακροαματικότητας εξ’ αιτίας των πολλών ραδιοφωνικών σταθμών που υπάρχουν. Μπορεί να λειτουργούσε ως συμπλήρωμα όμως υπήρχαν και υπάρχουν brands που το κύριο μέσο επικοινωνίας στρατηγικά αποτελεί το ραδιόφωνο. Σήμερα ένα ποσοστό 70 με 75% του κόσμου ακούει ραδιόφωνο. Είναι μέσο της παρέας. Είναι νεανικό. Μπορείς να οδηγείς, να διαβάζεις, να σερφάρεις και να ακούς ταυτόχρονα. Οι επιλογές είναι περισσότερες από αυτές της τηλεόρασης και διαλέγει κανείς με ελευθερία, ευκολία και με διάθεση εξερεύνησης. Η προϋπόθεση για να ξαναβρεί το «beat του», είναι να εφεύρει εκ νέου τον εαυτό του, και να αναπτυχθεί σε νέες digi πλατφόρμες -κάτι που σχεδόν όλοι οι σταθμοί ήδη το κάνουν- με πιο engaging περιεχόμενο.


Η συμπόρευση του «παραδοσιακού» ραδιοφώνου με τις ψηφιακές και web εφαρμογές (web radio κ.α.), μπορεί να αναδείξει μια νέα δυναμική γι’ αυτό, όσον αφορά στην αποτελεσματικότητά του ως διαφημιστικό μέσο; Βλέπετε κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση;
Aντώνης Κελαϊδής: Μέχρι σήμερα δεν βλέπω να έχουν γίνει σημαντικά βήματα.
Το web radio, για παράδειγμα, έχει αναπτυχθεί στην Ελλάδα, αλλά ακόμα απέχει πολύ από τη λογική και τη φιλοσοφία των ξένων σταθμών. Μην ξεχνάμε ότι στο internet οι καταναλωτές έχουν αμέτρητες επιλογές. Σε αυτό το περιβάλλον, οι ελληνικοί σταθμοί καλούνται να ανταγωνιστούν και ξένους σταθμούς. Παρόλα αυτά, οι προοπτικές είναι τεράστιες. Άλλωστε, το ραδιόφωνο εξακολουθεί να είναι το πιο «ρομαντικό» μέσο. Ο συνδυασμός ενός τόσο «ρομαντικού» μέσου με το digital περιβάλλον αποτελεί πρόκληση από μόνο του.

Θεόφιλος Κωτσίδης: Το κοινό φαίνεται να προτιμά την διαδικτυακή ακρόαση. Δυστυχώς έχουμε έλλειψη μετρήσεων γι’ αυτό το θέμα. Προς το παρόν παρατηρούμε την ανα-κατεύθυνση των συνηθειών κατανάλωσης μέσων, προς τις ηλεκτρονικές συσκευές (tables, mobiles, pc’s, ipod’s κ.λ.π.) αντί των παραδοσιακών συσκευών. Η μόνη νέα δυναμική που μπορεί να δημιουργηθεί εκτιμώ ότι θα είναι η ανάδειξη περισσότερων νέων φορέων, αφού μέσω του διαδικτύου υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας χαμηλού κόστους ραδιοφωνικών σταθμών. Αυτό όμως δεν θα επηρεάσει τη διαφημιστική αγορά.

Κατερίνα Χούπη: Με τις ψηφιακές και web εφαρμογές ανοίγεται ένα νέο πεδίο. Το ραδιόφωνο αποκτά εικόνα και μια μεγαλύτερη αμεσότητα. Κάποτε έπαιρνες τηλέφωνο στο σταθμό για να μιλήσεις με τον παραγωγό. Σήμερα μέσα από τα Chats μπορείς και συνομιλείς ταυτόχρονα με τον παραγωγό και με άλλους listeners. Δημιουργείς άλλη σχέση μέσα από το interaction, χωρίς την «αγωνία της έκθεσης» και του περιορισμού του χρόνου. Ακούς τραγούδι, βλέπεις video ή app που σου αρέσει. Το player το κρατά και δημιουργεί data. Μπορείς να το ποστάρεις στα social media, να κάνεις share κλπ. Έτσι βλέπουμε μια νέα πλατφόρμα για ανάπτυξη ιδεών και ευκαιρίες για νέες προωθητικές ενέργειες που ενισχύουν την επικοινωνία και το reach των brands. Μη ξεχνάμε ότι αυτό το είδος σταθμών είναι highly personalized και η σύνδεση με το κοινό τους πολύ μεγάλη.

Ποιο πιστεύετε ότι θα είναι το νέο μοντέλο ραδιοφώνου που θα αναδειχθεί μέσα από την κρίση, αλλά και τη σύμπλευση με τις digital και web εφαρμογές; Θα είναι θεματικό ή όχι;
Aντώνης Κελαϊδής:
Αναμένω αρκετές αλλαγές λόγω και της ανάπτυξης του digital περιβάλλοντος. Μπορεί να αργήσουν να έρθουν, αλλά θα έρθουν. Σημασία έχει η αλλαγή φιλοσοφίας και νοοτροπίας. Όσο οι σταθμοί λειτουργούν με βασικό γνώμονα τα διαφημιστικά budget που προσπαθούν να προσελκύσουν, δεν πρόκειται να δούμε εντυπωσιακές αλλαγές. Η κρίση μας έμαθε ένα πολύ σημαντικό πράγμα. Ότι οι καταναλωτές είναι πλέον πιο απαιτητικοί. Ότι ο τελικός πελάτης πρέπει να είναι στο επίκεντρο όσων κάνουμε. Τα υπόλοιπα θα έρθουν από μόνα τους.


Θεόφιλος Κωτσίδης: Το χαμηλό κόστος δημιουργίας διαδικτυακού ραδιοφωνικού σταθμού, μας επιτρέπει να εικάσουμε ότι θα υπάρξει ανάπτυξη θεματικών ραδιοφώνων. Πάντως δεν έχουμε δει κάτι τέτοιο. Ήδη δραστηριοποιούνται εκατοντάδες σταθμοί με περιεχόμενο κατά βάση μουσικό. Η πιθανή δημιουργία θεματικών ραδιοφώνων μπορεί να λειτουργήσει μόνο εάν οι δημιουργοί τους, βρουν ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο λειτουργίας, δεδομένου ότι αυτού του είδους τα ραδιόφωνα δεν έχουν δυνατότητες μεγάλης κάλυψης κοινού και άρα θα έχουν εξαιρετικά μικρή διαφημιστική απορρόφηση. Φυσικά θα προσφέρουν κοινό με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (κυρίως «συμπεριφορικά»), που είναι και το ζητούμενο, αλλά στην Ελλάδα δεν υπάρχει ακόμη κουλτούρα χρησιμοποίησής τους, αφού η διαφημιστική αγορά λειτουργεί στην βάσει των σχέσεων και του όγκου.

Κατερίνα Χούπη: To νέο μοντέλο αφορά το interactive ραδιόφωνο. Θεματικό είναι και τώρα και θα συνεχίσει να είναι. Αποκτά όμως μεγαλύτερο ενδιαφέρον με ανάπτυξη του περιεχομένου των σταθμών σε πιο διαδραστικό μοντέλο. Με αυτό τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα για μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη σχέση των brands, με το κοινό που μας ενδιαφέρει. Αυτό το νέο web και digital ραδιόφωνο, «σπάει» τον τοπικό χαρακτήρα, γίνεται πανελλαδικό και ναι, παγκόσμιο. Δίνονται νέες δυνατότητες διαφημιστικών εφαρμογών, apps, live promos και διαγωνισμών, με εξειδικευμένο περιεχόμενο για μεγαλύτερο engagement. Και έτσι τα brands που θα επωφεληθούν από αυτό θα έχουν πλεονέκτημα. Εμείς στα Magnet media ήδη έχουμε ξεκινήσει τη αξιοποίηση των νέων δυνατοτήτων που προσφέρει το web radio και οι πελάτες μας είναι από τους πρώτους που αξιοποιούν μοναδικές δυνατότητες σε αυτή τη νέα πλατφόρμα σχέσεων με τους καταναλωτές.

Πίνακας 1: aemaρ-Bari: Aκροαµατικότητα ραδιοφώνου (%) Nοµού Aττικής
Α/Α Ραδιοφωνικός σταθµός Περίοδος 19/8-10/11/13 Περίοδος 22/4-28/7/13
1 Real FM 97,8 14,4 13,8
2 Μελωδία FM 99,2 10,9 9,7
3 Σκάι 100,3 10,7 10,7
4 95,2 Athens Dee Jay 8,5 9,5
5 Δίεση 101,3 8,2 7,9
Sfera 102,2 8,2 8,3
7 NovaΣΠΟΡ FM 94,6 7,9 6,7
Ρυθµός 94,9 7,9 8,3
9 Red 96,3 7,7 7,7
10 Kiss FM 92,9 7,4 8,2
Πίνακας 2: H εξέλιξη της διαφηµιστικής δαπάνης ραδιοφώνου –
Περίοδος 2007-2012
Έτος Δαπάνη (σε ευρώ) Μεταβολή (%) Αριθµός µηνυµάτων
2007 165.596.520   1.238.663
2008 177.745.271 +7,3 865.184
2009 166.191.984 -6,4 949.381
2010 124.237.490 -25,2 709.109
2011 87.815.214 -29,3 420.166
2012 64.090.345 -27 332.653
Πίνακας 3: Εξέλιξη ακρόασης ραδιοφώνου
µέσω internet (%)
Περίοδος έρευνας Μέση Ηµέρα Μέση Εβδοµάδα
Μάρτιος 2008 2,7 7,1
Σεπτέµβριος 2008 3,8 10,1
Μάρτιος 2009 3,9 10,5
Σεπτέµβριος 2009 4,8 11,7
Μάρτιος 2010 5,4 13,4
Σεπτέµβριος 2010 6,3 16,0
Μάρτιος 2011 6,7 16,0
Σεπτέµβριος 2011 7,3 17,3
Μάρτιος 2012 8,1 19,9
Ιούνιος 2012 8,9 20,8
Δεκέµβριος 2012 9,5 20,5
Ιούνιος 2013 11,4 23,2


Πίνακας 4: Συνήθειες ακρόασης ραδιοφώνου: Ηµέρες την εβδοµάδα
  7 µέρες 5-6 µέρες 2-4 µέρες 1 µέρα Λιγότερο Μέσος αριθµός ηµερών/εβδοµάδα
Κοινό 13-24 45 7,4 22 6,6 19 4,3
Κοινό 25-44 58,2 9,7 14,9 3,4 13,9 5,1
Κοινό 45-70 48,5 6,4 16,4 3,5 25,3 4,4
Άνδρες 54,2 8,6 15,9 4,5 16,7 4,8
Γυναίκες 49,0 7,2 18,1 3,7 22 4,3
Σύνολο κοινού 51,6 7,9 17 4,1 19,4 4,7
Πίνακας 5: Συνήθειες ακρόασης ραδιοφώνου: Αριθµός ωρών ακρόασης την ηµέρα
  5 ώρες και πάνω 4 ώρες 2-3 ώρες Μία ώρα Λιγότερο από µία ώρα Λιγότερο/ ποτέ Μέσος αριθµός ωρών/ηµέρα
Κοινό 13-24 12,1 4,2 27,7 24,1 12,8 19 2,2
Κοινό 25-44 19,0 5,5 28,9 21,4 11,3 13,9 2,6
Κοινό 45-70 15,3 4,6 21,5 20,3 13 25,3 2,5
Άνδρες 15,7 4,8 25,5 24,2 13,1 16,7 2,4
Γυναίκες 16,5 4,9 26,1 19,0 11,5 22 2,6
Σύνολο κοινού 16,1 4,8 25,8 21,6 12,3 19,4 2,3